Służby mundurowe, działające w obszarze bezpieczeństwa narodowego, wykorzystują w swojej pracy wiedzę z zakresu psychologii. Każda z formacji, z uwagi na odmienny charakter podejmowanych czynności, wypracowała własne zasady pracy psychologów, dostosowane do potrzeb danej instytucji. Jednak w każdej z nich psychologowie są niezbędni w zakresie prowadzenia postępowania rekrutacyjnego.
Psychologia w postępowaniu rekrutacyjnym
Psychologowie zatrudnieni w służbach są pracownikami służb – zarówno funkcjonariuszami, jak i pracownikami cywilnymi. Pracownicy cywilni mogą być angażowani jedynie do zadań z zakresu rekrutacji oraz udzielania wsparcia psychologicznego. Zadania ustawowe danej służby muszą być wykonywane przez psychologów, będących funkcjonariuszami danej służby. Pomimo różnic, jakie wynikają z odmiennych zadań stawianych poszczególnym formacjom, na badanie psychologiczne składają się zawsze dwa elementy: rozmowa z psychologiem oraz testy psychologiczne. Badania psychologiczne kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby mundurowej mają na celu określenie predyspozycji intelektualnych i osobowościowych na określone stanowiska służbowe. Stanowią one podstawowy, obligatoryjny etap procedury przyjęcia do takich formacji, jak Siły Zbrojne RP, Policja, Straż Graniczna, Służba Więzienna i Celna, Inspekcja Transportu Drogowego, Państwowa Straż Pożarna i Biuro Ochrony Rządu.
Przebieg badań
Pierwszym elementem dwuetapowych badań jest wypełnienie arkuszy testowych. Są one narzędziem diagnostycznym, które pozwala na ustalenie predyspozycji kandydata do służby. Wynik badania kandydata pozwala określić jego stopień odporności na stres, dojrzałość emocjonalną, zachowania społeczne oraz postawę w pracy. Dodatkowo sprawdzana jest pamięć, spostrzegawczość oraz dokładność i staranność wykonywania zadań. W drugim etapie następuje omówienie z psychologiem wypełnionych arkuszy diagnostycznych, a następnie przeprowadzany jest wywiad psychologiczny. Podczas rozmowy wykwalifikowany psycholog poznaje i ocenia zachowanie kandydata w sytuacji bezpośredniego kontaktu. Dzięki temu dochodzi do weryfikacji informacji zawartych wcześniej w arkuszach testowych. Podstawą do kontynuowania rekrutacji jest wystawienie przez psychologa pozytywnej opinii o osobie ubiegającej się o przyjęcie do służby. Negatywne wyniki badań psychologicznych są jednoznacznie z przerwaniem postępowania rekrutacyjnego.
Badania psychologiczne posiadają szeroki wachlarz możliwości zastosowania w celu naboru kandydatów. Pozwalają na poznanie osobowości osoby badanej i jej zdolności do pełnienia służby. Wykrycie u kandydata cech niepożądanych przyczynia się do wyeliminowania ze służby osób, które mogłyby stworzyć zagrożenie dla siebie lub otoczenia.